Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Brzozowie

W dniu 18 marca 2013r. na terenie PP-P w Brzozowie odbyło się spotkanie dla pedagogów i psychologów ze szkół powiatu brzozowskiego. Organizatorkami  była psycholog Sylwia Szczyrska – Płatek oraz pedagog Krystyna Przyczynek. Natomiast Pani Marta Głód (psycholog PP-P w Brzozowie) przedstawiła główny temat spotkania: „Zaburzenia emocjonalne u dzieci”. W ramach tematu omówione zostały główne przyczyny powstawania zaburzeń emocjonalnych u dzieci, scharakteryzowano grupy tych zaburzeń oraz zespół objawów towarzyszących. Przedstawione zostały również formy manifestowania się zaburzeń emocjonalnych u dzieci starszych i młodzieży. Poszerzone informacje dotyczyły głównie fobii szkolnych oraz problemów z nieśmiałością u uczniów. Szczególną uwagę zwrócono na różnorodność objawów, a co za tym idzie – na trudności w ich różnicowaniu.

 

W spotkaniu również udział wzięli pracownicy Ośrodka Szkolenia i Wychowania w Iwoniczu – p. Mariusz Szymczakowski (kierownik administracyjny) oraz p. Joanna Jagieła (pedagog). Zaprezentowana została oferta ośrodka skierowana do uczniów wieku gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym, polegająca na przyuczeniu do wykonywania pracy, a następnie nauka w zawodach: kucharz oraz monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie). W trakcie tygodnia, młodzież uczęszcza na zajęcia lekcyjne przez trzy dni, natomiast pozostałe dwa dni poświęcone są na zajęcia praktyczne. Każdy uczestnik zapisany do Ośrodka ma zapewnione bezpłatne zakwaterowanie oraz wyżywienie.

Na zakończenie spotkania zasygnalizowany został problem dzieci rodziców pracujących za granicą. Wspólnie z uczestnikami przedyskutowano ideę przeprowadzenia w szkole ankiety, której wyniki pozwolą na poznanie skali zjawiska na terenie naszego powiatu oraz ewentualne wypracowanie stosownych form pomocy dziecku, rodzinie i szkole.

Obecnym na spotkaniu pedagogom przekazano materiały informacyjne – klasyfikację czynów ściganych z urzędu, na które najczęściej narażone są dzieci oraz procedurę postępowania, gdy w ciąży jest niepełnoletnia uczennica. Zapraszamy do udziału w kolejnym spotkaniu Zespołu Wspierającego Pedagogów  i Psychologów Szkolnych.

mgr Sylwia Szczyrska-Płatek – psycholog

W dniu 4 marca 2013r. w Sali Narad Starostwa Powiatu Brzozowskiego odbyło się szkolenie dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej zorganizowane w ramach współpracy Pani Anity Kafel Dyrektora Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Brzozowie z przedstawicielem Wydawnictwa OPERON Panią Agnieszką Kowalską.

Spotkanie odbywało się w dwóch blokach tematycznych. Część I na temat „Efektywna indywidualizacja w praktyce” ( Kolorowa klasa) prezentowała Pani Agnieszka Kowalska, która przedstawiła opracowane przez Wydawnictwo OPERON bajki terapeutyczne mogące bardzo pomóc naszym szkrabom w pokonaniu dziecinnych lęków, a także wyjaśniła,do czego służy alfabet polisensoryczny oraz w jaki sposób korzystać z oferty OPERON – multimedialnych prezentacji do wykorzystania podczas lekcji, możliwości korzystania z gotowych lub tworzonych przez nauczycieli w oparciu o bazę wydawnictwa testów szkolnych oraz kart sprawdzających wiedzę wraz z umiejętnościami. Część II spotkania prowadziła pedagog Pani Marta Walek. Omawiała temat „Sojusznicy czy wrogowie, czyli  o (nie zawsze) łatwej współpracy nauczycieli z rodzicami”. Jest to tematykaciągle aktualna i wciąż budząca duże emocje zarówno wśród nauczycieli, jak i rodziców. Poruszone zostały następujące zagadnienia:

 

 

1. Jak zaprosić rodziców do współpracy?
2.    Przyczyny barier w kontaktach z rodzicami.
3.    Jak przygotować się do rozmowy z rodzicami?
4.    Zasady dobrej współpracy, omówienie procedury wyrażania krytyki.
5.    Problem słabej frekwencji na zebraniach lub braku konsekwentnej współpracy.
6.    Trudne rozmowy z rodzicami, omówienie  trudnych postaw rodzicielskich.
7.    Kilka słów o autorytecie nauczyciela.

Współpraca na linii rodzic – nauczyciel – uczeń jest bardzo ważna, bowiem wpływa na osiągnięcia dziecka – podkreślała Pani Marta Walek. Szczególną uwagę zwracała na bariery w kontakcie z rodzicem ze strony nauczyciela, czyli:

•    lęk przed naciskiem rodziców, ich przewagą liczebną, argumentami, atakami i agresją;
•    poczucie, że rodzice nie słuchają wystarczająco uważnie, nie doceniają zaangażowania nauczyciela;
•    poczuciebraku realnego wpływu na wychowanie dziecka;
•    brak umiejętności radzenia sobie z agresywnym rodzicem;
•    poczucie porażki, wynikające z braków efektów dotychczasowych oddziaływań wobec rodziców nieradzących sobie z problemem własnego dziecka;
•    poczucie, że problem nie tkwi w dziecku, lecz w rodzinie;
•    lęk przed wystąpieniem publicznym;
•    wypalenie zawodowe;
•    zniechęcenie wywołane brakiem pozytywnych reakcji ze strony rodziców;

Natomiast wśród barier leżących po stronie rodzica wymieniała:

•    brak wiary rodzica w to, że będzie wysłuchany i zrozumiany;
•    unikanie kontaktów z nauczycielami;
•    lęk, aby nie urazić nauczyciela;
•    słuchanie złych informacji o swoim dziecku, powoduje obniżenie poczucia swojej wartości;
•    nauczyciel nie wzbudza dostatecznego zaufania
•    rodzice nie zawsze mają odczucie, że są oczekiwani przez nauczyciela;
•    brak czasu i odpowiedniego miejsca na rozmowę poza momentami wyznaczonymi na ten cel (wywiadówki itp.);
•    rodzice nie mają poczucia, że podejmowana przez nich aktywność na terenie szkoły jest rzeczywiście pożądana.

W dalszej części szkolenia Pani Marta Walek doradziła nauczycielom, jak przygotować się do rozmowy z rodzicami oraz jak zachęcić ich do współpracy. Omówiła także model asertywnego wyrażania krytyki i przebieg rozmowy w przypadku skargi ze strony rodzica.
Na zakończenie nauczycielom rozdano materiały dydaktyczne Kolorowa klasa. Zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem i pozytywnym odbiorem ze strony uczestników szkolenia.

Poradnia Psychologiczno-Pedagogicznej w Brzozowie informuje, iż w rejonie powiatu brzozowskiego organizowane będą Dni Otwartych Drzwi w terminie 10 i 11.04.2013r. w celu lepszego zapoznania się z kierunkami kształcenia w poszczególnych szkołach ponadgimnazjalnych.

Aby uniknąć chaosu i zatłoczenia przekazujemy w załączeniu terminy oraz kolejność zwiedzania danych szkół. Pracownicy pedagogiczni poradni służą pomocą uczniom w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego. Serdecznie zapraszamy.

Do pobrania: Program Dni Otwartych Drzwi

Nasza Poradnia bierze udział w programie wsparcia uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce – Ortograffiti.

Ortograffiti, to kompleksowy program rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Dysleksji. Koncentruje się na dwóch obszarach: pracy z dzieckiem i doskonaleniu warsztatu pracy nauczyciela. W czasie pracy z zeszytami serii ORTOGRAFFITI uruchamiane są różne analizatory (wzrokowy, słuchowy, kinestetyczno – ruchowy), doskonalona jest koncentracja, logiczne myślenie, pamięć a słownictwo ucznia ulega wzbogaceniu. To narzędzie rozwijające umiejętności szkolne – szczególnie czytanie w zakresie techniki, tempa, a także rozumienia czytanej treści, jak również pisanie w zakresie poprawności ortograficznej, konstruowania różnych form wypowiedzi i sprawności grafomotorycznej. Ćwiczenia zawarte w każdym zeszycie mogą byś stosowane indywidualnie i grupowo. Nadają się do pracy zarówno w poradni, szkole, jak i w domu, pod kierunkiem rodziców.

Więcej na stronie:   http://www.ortograffiti.pl

Podążając za słowami Winstona Churchila Odpocznij zanim się zmęczyszdnia 26 listopada 2012 roku w Sali Narad Starostwa Powiatowego w Brzozowie odbyło się szkolenie warsztatowe na temat zapobiegania wypaleniu zawodowemu: Jak zachować entuzjazm i zapał do pracy? Zajęcia zostały zorganizowane przez psychologamgr Sylwię Szczyrską–Płatek – pracownika Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Brzozowie, a poprowadziła je mgr Monika Kaczkowska – psycholog, trener umiejętności psychospołecznych oraz trener skutecznej nauki. Warsztaty przeznaczone były dla nauczycieli, pedagogów i psychologów ze szkół powiatu brzozowskiego,pragnących dowiedzieć się jakie działania można podjąć, by uchronić się przed niebezpiecznym syndromem, jakim niewątpliwie jest wypalenie zawodowe. Okazuje się  bowiem, że nauczycielesą jedną z czołowych grup zawodowych najbardziej narażonych na wypalenie ze względu nacharakter swojej pracy. Coraz bardziej rozpowszechniony jest pogląd, wyrażony przez R. Dietrycha, że współczesny nauczyciel powinien być przede wszystkim: trochę showmanem, trochę ogrodnikiem i rzeźbiarzem, trochę prokuratorem i trochę sędzią, trochę misjonarzem, mistrzem teatralnym, jasnowidzem i szamanem, terapeutą, poskramiaczem i robotnikiem najemnym.

Praca w tym zawodzie wiąże się z istnieniem pewnych wymagań, wśród których wymienić należy: kontakt z drugim człowiekiem, zaangażowanie emocjonalne, posiadanie odpowiednich kompetencji i stałe ich doskonalenie, funkcjonowanie w sytuacjach trudnych oraz umiejętność skutecznego radzenia sobie z nimi. Jeżeli nauczyciel ma problemy z realizowaniem tych wymagań, może dojść do załamania mechanizmów radzenia sobie,co prowadzi do odczuwania przewlekłego stresu związanego z pracą,a w efekcie do syndromu wypalenia zawodowego.To specyficzne zaburzenie kompetencji profesjonalnych, charakteryzuje się między innymi wyjałowieniememocjonalnym, deprecjonowaniem innych, utratą wiary we własne możliwości,niskim poziomem zaangażowania w pracę, jak również brakiem satysfakcji z pracy. Według badań, cechy pracy nauczyciela najczęściej odczuwane jako obciążające to:

–   Niezadowolenie ze zwierzchników, konkretne konflikty z dyrektorem szkoły – 78,3%
–  Ograniczenie swobody decyzji i działania – 75%
–  Okresowe nawarstwianie się obowiązków – 70%
–  Niedostateczne lub całkowity brak wsparcia społecznego -66,6%
–  Wyniszczający klimat w pracy – 66,6%
–  Wyczerpanie na skutek długotrwałych obciążeń psychicznych – 63,3%
–  Bezbronność i konieczność usprawiedliwiania się z podjętych decyzji -56,6%
–  Niewystarczające poczucie uznania  dla własnej pracy- 50%
–  Zagrożenie poczucia własnej wartości w wyniku zachowań uczniowskich – 48,3%
–  Ciężar odpowiedzialności – 46,6%

Syndrom wypalenia zawodowego jest mniej groźny dla nauczycieli i wychowawców, którzy są przekonani o wartości ustawicznego kształcenia, ponadto na bieżąco śledzą fachową prasę oraz uczestniczą w różnorodnych formach kształcenia. Ważne jest również, by potrafili skutecznie radzić sobie ze stresem. Podczas warsztatów pani Monika Kaczkowska zaprezentowała różne strategie radzenia sobie ze stresem. Do strategii o krótkotrwałym działaniu zalicza: odreagowanie, odwrócenie uwagi, kontrolowanie swoich myśli, dawanie sobie powodów do zadowolenia, konstruktywną rozmowę ze sobą, spontaniczną relaksację oraz zwolnienie tempa. Natomiast, odrzucenie roli ofiary, zmiana nastawienia i zachowania, posiadanie wsparcie społecznego, umiejętne zarządzanie czasem, systematyczna relaksacja oraz zdrowy styl życia należą do strategii o działaniu długotrwałym. Część ćwiczeń (m. in. ćwiczenie na odwrócenie uwagi, błyskawiczne odprężenie), uczestniczki miały okazję wypróbować już w trakcie zajęć. Pani Monika Kaczkowska zwróciła również uwagę pedagogów na to, jak ważny jest charakter prowadzonego przez nas dialogu wewnętrznego. Zasugerowała, by negatywne myśli dotyczące własnej osoby, np. Nigdy nie będę tego umieć, zastępować pozytywnym autosugestiami – Za każdym razem, gdy to robię, jest coraz lepiej”.

Jak same uczestniczki stwierdziły ważne i pomocne okazało się poruszenie takich tematów jak: dobre zarządzanie czasem, odpoczynek, a w szczególności „twórczy spacer”, pozytywne myślenie, stosowanie zasad diety mentalnej oraz umiejętne wyznaczanie celów – tych umiejętności można się nauczyć podkreśliła pani Monika Kaczkowska.
Zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem nauczycieli, a klimat spotkania był wyjątkowy  i niepowtarzalny.

mgr Sylwia Szczyrska-Płatek,
Psycholog, PP-P Brzozów

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Brzozowie

Z A P R A S Z A

nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych na szkolenie warsztatowe:
„Jak zachować entuzjazm i zapał do pracy?
– warsztaty na temat zapobiegania wypaleniu zawodowemu”

Prowadzący: mgr Monika Kaczkowska – psycholog, trener umiejętności psychospołecznych oraz trener skutecznej nauki, założycielka Pracowni Profilaktyczno – Wychowawczej STOPKA, pracuje z dziećmi i młodzieżą,  prowadzi warsztaty i szkolenia dla rodziców oraz nauczycieli
Termin:  26.11.2012r. (poniedziałek) od godz. 12.00 do 15.00
Zapisy: pod numerem telefonu Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Brzozowie: 134341053 (zapisy do 15.11.2012r.)
Ze względu na warsztatowy charakter szkolenia, liczba miejsc jest ograniczona. O przejęciu decyduje kolejność zgłoszeń.
Organizator  warsztatów: mgr Sylwia Szczyrska-Płatek – psycholog PP-P w Brzozowie

W dniach 5 – 8 lipca 2012r. w Warszawie w hotelu Sofitel Victoria przy ul. Królewskiej 11 odbyła się konferencja międzynarodowa  „SLI – specyficzne zaburzenie językowe – diagnoza, prognoza, interwencja”. Udział wzięło w niej 500 słuchaczy z 27 krajów (pediatrów, psychologów, pedagogów, logopedów i rodziców dzieci z SLI). W grupie polskiej znalazła się dyrektor Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Brzozowie Anita Kafel.

Konferencja w całości poświęcona została specyficznemu zaburzeniu językowemu (SLI), które przejawia się wybiórczym upośledzeniem funkcji językowych przy braku innych deficytów. Specyficzne zaburzenie językowe polega na trudnościach w wypowiadaniu się oraz rozumieniu mowy. Dzieći z SLI uczą się języka powoli i z wyraźnym wysiłkiem. Mają ubogie słownictwo, problemy z gramatyką, nie rozumieją złożonych struktur składniowych i nie potrafią przetwarzać tekstów. Według badań naukowych  SLI występuje u 7,4% dzieci, co oznacza, że średnio w każdej klasie, czy grupie przedszkolnej jest jedno lub dwoje dzieci z SLI. Zaburzenie to ma poważne konsekwencje dla rozwoju dziecka, jego edukacji i całego dalszego życia, stwarzając liczne trudności, w tym ryzyko wykluczenia społecznego. Dlatego ważne jest, by nauczyciele, psycholodzy i logopedzi mieli dostęp do najnowszej wiedzy na temat SLI.

Grono polskich uczonych, psychologów i logopedów, reprezentujących wiodące polskie uczelnie oraz kilka towarzystw naukowych, postanowiło zwołać międzynarodową konferencję naukową na ten temat, zaprosić uczonych  z przodujących ośrodków w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, by wspólnie zastanowić się, jak pomóc polskim dzieciom z SLI. Chcieli ustalić, co trzeba zrobić, aby były one w porę rzetelnie diagnozowane, otrzymywały adekwatną pomoc terapeutyczną oraz by system szkolnictwa w Polsce miał narzędzia uwzględniające ich specjalne potrzeby edukacyjne.

Konferencję otworzyła Minister Edukacji Narodowej, Pani Krystyna Szumilas. Podkreśliła rolę specyficznego zaburzenia rozwoju językowego (SLI) w szansach edukacyjnych. Jednocześnie zwróciła uwagę, że dotychczas ten problem był mało znany w Polsce. Pani Minister zauważyła, iż wczesne rozpoznanie oraz pomoc nauczyciela są kluczowe, aby udzielić dzieciom skutecznej pomocy. Aby było to możliwe, IBE rozpoczyna projekt, którego celem jest przygotowanie narzędzi diagnostycznych. W wystąpieniu Pani Minister wyraziła nadzieję, że zostaną wypracowane metody pracy z dziećmi dotkniętymi SLI oraz programy szkolenia i wsparcia dla nauczycieli.

Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Prof. dr hab. Magdalena Smoczyńska (Uniwersytet Jagielloński i Instytut Badań Edukacyjnych, Polska) wyjaśniała, że losy 42 polskojęzycznych dzieci późno mówiących śledzone były do wieku 10 lat. W wieku 2;0 przeprowadzono badanie przesiewowe, w którym użyto polskiej wersji inwentarza CDI MacArthur-Bates 'Words & Sentences’ (Inwentarz Rozwoju Mowy i Komunikacji „Słowa i Zdania”) do oceny słownictwa czynnego. Dzieci poniżej 12. centyla zakwalifikowano do grupy klinicznej dzieci późno mówiących (łatę talkers – LT), do której dobrano grupę kontrolną dzieci „w dobrej normie” (tj. pomiędzy 25. a 75. centylem). Obie grupy liczyły po 42 dzieci. Wszystkie te dzieci wielokrotnie badano w Pracowni Badań nad Językiem Dziecka Uniwersytetu Jagiellońskiego w wieku 2;6, 3;6, 5;6, 8;0, 8;6. Ostatnia sesja odbyła się w wieku 10;0 na wiosnę 2012 roku. Wstępną diagnozę SLI postawiono w wieku 5;6. Była to diagnoza wstępna, ponieważ nie ma w Polsce  wystandaryzowanych testów językowych, które pozwoliłyby na dokonanie diagnozy według przyjętych na świecie standardów. Dzieci badano pięcioma eksperymentalnymi zadaniami językowymi, takimi jak powtarzanie pseudosłów, powtarzanie zdań, modelowanie zdań, rozumienie zdań i odmiana wyrazów. Jedna trzecia grupy nie wykonała poprawnie 4 lub 5 spośród 5 zadań, uzyskując w nich wyniki niższe o co najmniej 1,25 odchylenia standardowego od średniej ustalonej dla grupy kontrolnej. Uznano, że te dzieci mają SLI. Inaczej przedstawia się sytuacja jednej trzeciej grupy, która rozwiązała poprawnie wszystkie zadania lub wszystkie oprócz jednego. Przyjęto, że są to dzieci, u których opóźnienie językowe ustąpiło (tzw. łatę bloomers – dzieci 'późno zakwitające’). Pozostała część dzieci zaklasyfikowanych początkowo jako późno mówiące nie zdołała rozwiązać prawidłowo 2 do 3 spośród 5 zadań. Tę grupę dzieci nazwano „grupą nieokreśloną”. Jednak już ten pierwszy wynik, który pokazuje, że dzieci, u których opóźnienie językowe ustępuje, należą do mniejszości (ok. 30%), wskazuje na konieczność zapewnienia dzieciom późno mówiącym odpowiedniej terapii i stymulacji w okresie przedszkolnym. W kolejnych sesjach eksperymentalnych oprócz badań językowych stosowane były różne zadania mierzące umiejętność czytania i pisania. W zadaniach językowych dzieci z grupy nieokreślonej nadal miały problemy językowe, czasami nawet przejawiały bardziej poważne deficyty niż w wieku 5;6. Jednakże, wbrew oczekiwaniom, nie stwierdzono wyraźnego związku między SLI a ryzykiem dysleksji we wczesnym okresie nauki szkolnej (sesje w wieku 8;0 i 8;6), przynajmniej nie na poziomie prostego dekodowania. Oznacza to, że opisywane w literaturze współwystępowanie obu zaburzeń nie zostało potwierdzone. Ostatnia sesja eksperymentalna powinna wyjaśnić, czy dzieci z SLI wykazują również problemy w zakresie rozumienia tekstu czytanego.

Natomiast jedna z referentek Profesor Dorothy Bishop (Oxford Uniwersity, Wielka Brytania) omówiła temat „ Jak zaburzenie językowe wpływa na opanowanie umiejętności czytania i pisania?” Podczas swojego wykładu przedstawiła krótko różnice i podobieństwa między dysleksją rozwojową a SLI. Tradycyjnie były one obiektem zainteresowania dwóch odrębnych grup zawodowych: SLI pozostawało domeną logopedów, a dysleksja – psychologów. Dotąd grupy te bardzo rzadko podejmowały współpracę naukową czy praktyczną, co z pewnością nie służyło wymagającym pomocy dzieciom. Zwróciła uwagę na podobieństwa między dysleksją rozwojową i SLI. Zauważyła, że podczas gdy jedno z tych zaburzeń dotyczy czytania i pisania a drugie – języka mówionego, to pozostałe charakterystyki dzieci dotkniętych tymi zaburzeniami są zbieżne (np.  zdolności do uczenia się pozajęzykowego czy IQ).

Konferencję zorganizował Instytut Badań Edukacyjny w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz w partnerstwie z gronem jej pierwotnych inicjatorów, które tworzy radę programową (m.in.: prof. dr hab. Magdalena Smoczyńska, dr Marta Białecka – Pikul, prof. dr hab. Marta Bogdanowicz, prof. dr hab. Barbara Bokus, prof. dr hab. Anna Brzezińska, dr Ewa Czaplewska, prof. dr hab. Stanisław Dubisz, prof. dr hab. Stanisław Grabias).

Natomiast patronat nad konferencją objęła Małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska.  W ślad za konferencją – w ramach Zespołu Wczesnej Edukacji – Instytut uruchamia badania zmierzające do opracowania testów językowych dla polskich dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, co umożliwi diagnozowanie u nich SLI. Będzie również badana możliwość udzielenia dzieciom z SLI lub zagrożonych tym zaburzeniem skutecznej pomocy jeszcze przed rozpoczęciem nauki szkolnej poprzez odpowiednie szkolenie nauczycieli przedszkoli. Zostanie także opracowywana koncepcja systemu niezbędnych przystosowań naszych placówek edukacyjnych i poradnictwa specjalistycznego do specjalnych potrzeb tych dzieci. Powinno to także objąć szkolnictwo wyższe i programy studiów przygotowujących wykwalifikowane kadry specjalistów. Zwracano się z podziękowaniem do polskich praktyków: logopedów, psychologów, pedagogów, lekarzy, za ogromne zainteresowanie, z jakim spotkała się konferencja. Świadczy ono o gotowości tych środowisk do podjęcia nowych wyzwań. Monitowano, aby wspólnie z placówkami akademickimi, a także z władzami samorządowymi wypracować odpowiednie narzędzia i procedury pozwalające – jeśli nie na rozwiązanie problemu dzieci z SLI – to na stworzenie im lepszych szans rozwoju. Apelowano do rodziców i szerokiej opinii publicznej o przyłączenie się do tej inicjatywy: pomóżmy dzieciom z SLI!

więcej na stronie:   http://sli2012.ibe.edu.pl/index.php/pl/

W bieżącym roku szkolnym pracownicy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Brzozowie – logopeda dr Magdalena Wasylewicz i psycholog mgr Sylwia Szczyrska – Płatek zrealizowały akcję „Wesoły Smyk”, która miała na celu promowanie poprawnego rozwoju przedszkolaków pod kątem prawidłowej wymowy oraz harmonijnego rozwoju w sferze psychicznej, emocjonalnej i społecznej. Zostały przeprowadzone badania psychologiczno – logopedyczne na terenie 8 chętnych placówek:

• Samorządowe Przedszkole w Dydni
• Przedszkole w Humniskach
• Przedszkole nr 1 w Brzozowie
• SP nr 2 w Domaradzu
• SP w Baryczy
• SP nr 2 w Golcowej
• SP w Wydrnej
• SP w Zmiennicy

Opieką psychologiczno – logopedyczną zostało objętych 144 dzieci. Akcję „Wesoły Smyk” można zaliczyć do działań profilaktycznych skupiających się na dwóch podstawowych aspektach:

1. zapobiegania nieprawidłowościom w rozwoju dzieci;

2. wyrównania startu szkolnego.

 

Dobry start w szkole jest bardzo ważny dla rozwoju dziecka, które bez trudu i z radością opanuje podstawy edukacji, jeśli jest do tego psychicznie i fizycznie gotowe. O gotowości dziecka do podjęcia nauki decyduje wiele czynników. Dlatego też nie można opierać się tylko na wrodzonych możliwościach dziecka, ale także należy brać pod uwagę to, jakie doświadczenie zdobyło korzystając z pomocy dorosłych. Osiągnięcia rozwojowe dziecka w sferze umysłowej, ruchowej i emocjonalno – społecznej składają się na dojrzałość szkolną.

Badania psychologiczne i logopedyczne miały na celu wyłonienie dzieci, których ogólny rozwój psychiczny i rozwój mowy wykazuje opóźnienie w stosunku do wieku życia. Opracowane Informacje przesłane do rodziców i szkół zawierały wskazówki oraz propozycje ćwiczeń. Wiadome jest, że systematyczna praca nad usuwaniem wad oraz wyrównywaniem deficytów rozwojowych stwarza dla dzieci szansę lepszego startu w szkole. Duży wpływ na rozwój intelektualny ma aktywność oraz ciekawość świata, jaką przejawia dziecko. Myślenie sześciolatka powinno charakteryzować się możliwością operowania informacjami w taki sposób, by możliwe stało się rozumienie prostych pojęć, reguł i zasad oraz prawidłowości. Sześciolatek powinien być zdolny do wnioskowania przyczynowo – skutkowego oraz klasyfikowania obiektów do prostych kategorii pojęciowych. Powinien także wypowiadać wszystkie głoski z inwentarza głosek obecnych w języku polskim (z wyjątkiem głoski „r”).

W badaniach dokonano pomiaru inteligencji ogólnej stosując test wykonawczy, niewerbalny. Dzieci wykonywały zadania, które wymagały zdolności logicznego myślenia oraz umiejętności dedukcji i dostrzegania analogii pomiędzy różnymi figurami. Uzyskane wyniki i przedstawia poniższa Tabela:

Inteligencja ogólna, niewerbalna

Z badań wynika, że ponad połowę badanej grupy stanowią dzieci o inteligencji w normie. Co szóste dziecko otrzymało wynik powyżej przeciętnej, a co dziesiąte – poniżej przeciętnej. Na zbliżonym poziomie utrzymuje się inteligencja wysoka i niska. Kolejnym ważnym etapem badań było sprawdzenie słuchu fonematycznego. Dojrzałe do szkoły dziecko powinno potrafić odróżniać słuchowo głoski; dzielić wyrazy na sylaby; dokonywać syntezy słuchowej wyrazów oraz różnicować rymy i rytm mowy. Niżej przedstawiona Tabela przedstawia wyniki badań dotyczące spostrzegania słuchowego u dzieci.

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono normę w rozwoju słuchu fonematycznego u ok. 67% dzieci. Niedokształcenie słuchu fonematycznego wystąpiło w przypadku 33% dzieci. W badaniach starano się również określić dominującą stronność ciała, tak zwaną lateralizację. Dziecko idące do pierwszej klasy powinno używać jednej ręki podczas rysowania, wycinania, czy jedzenia. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że większa sprawność funkcjonalna jednej strony ciała od drugiej nie ogranicza się tylko do pracy rąk. Przewagę tę można zauważyć w zakresie funkcji nóg, oczu, uszu, czy ruchów tułowia. Istotną kwestią jest również właściwe określanie przez dziecko strony ciała, nazywanie kierunków przestrzeni oraz określanie wzajemnego położenia przedmiotów na płaszczyźnie,  np.: „na”; „za”; „góra – dół”; „nad – pod”; „prawy – lewy”.

Niewiele ponad połowa przebadanych dzieci charakteryzuje się dobrą orientacją w schemacie własnego ciała i w przestrzeni. U 21% dzieci stwierdzono występowanie trudności z prawidłową orientacją. Natomiast 26% dzieci radzi sobie z poprawnym określaniem kierunków, jednak zdarzają się jeszcze pomyłki – zdolność ta wymaga utrwalenia. Podczas rysowania była prowadzona obserwacja dziecka, która pozwoliła na określenie sposobu trzymania ołówka. Prawidłowy chwyt wpływa na poziom graficzny rysunków,                        a w przyszłości również na estetykę pisma. Ponadto, pomaga w kształtowaniu prawidłowych nawyków ruchowych oraz sprzyja zachowaniu poprawnej postawy podczas pisania zapobiegając skrzywieniom kręgosłupa. Poniższa Tabela przedstawia zestawienie zaobserwowanych chwytów ołówka.

Jak wynika z powyższego zestawienia prawidłowo ołówkiem posługuje się 41 % dzieci,         a 9% chwyt ma jeszcze nie wyćwiczony. Pozostała – dość liczna grupa 50% dzieci wymaga skorygowania chwytu ołówka.

Badanie mowy spontanicznej u dzieci pozwoliło zbadać suprasegmentalne elementy wypowiedzi, zasób czynnego słownictwa, realizowane poprawne formy gramatyczne, a przede wszystkim pozwoliło na ustalenie występujących wad wymowy.

Po badaniu dzieci stwierdzono, że 38% dzieci nie posiada wady wymowy, realizują wszystkie głoski zgodnie z obowiązującą w języku polskim normą. U pozostałych 62% stwierdza się mniejsze lub większe nieprawidłowości.

Poniższa tabela prezentuje wyniki badań dotyczące mowy spontanicznej na podstawie historyjki obrazkowej u poddanych badaniu dzieci.

Tab. Mowa spontaniczna na podstawie historyjki obrazkowej

Kolejnym etapem badań było określenie, czy dzieci w wieku przedszkolnym mają zaburzenia głosu i jakie są to zaburzenia. 73,3% badanych ma prawidłowy głos, natomiast zaburzenia głosu dotyczą 26,7%. Najczęściej mają one głos zbyt głośny – 11,7% lub zbyt wysoki – 8,3%, znacznie rzadziej zbyt cichy – 5% lub ochrypły – 1,7%.

W związku z zaburzeniami głosu, zbadano również tempo mowy. Ponad połowa badanych dzieci ma normalne tempo mówienia – 61,7%. Znaczna część dzieci charakteryzuje się tempem przyspieszonym lub szybkim, a zdecydowana mniejszość – tempem zwolnionym lub nierównym.

Kolejnym etapem stało się określenie słownictwa używanego przez dzieci w wieku przedszkolnym oraz stosowanie przez nich form gramatycznych. Z badań wynika, że większość dzieci posługiwała się słownictwem normalnym, na miarę wieku – 73,3%, znacznie mniej osób słownictwem ubogim – 20%. Należy podkreślić, że 6,7% badanych cechuje słownictwo bogate i bardzo rozbudowane.

Istotnym etapem było zwrócenie uwagi na budowę oraz funkcjonowanie aparatu artykulacyjnego dzieci. Jest to bardzo ważny element każdego badania logopedycznego, często pozwalający określić przyczynę danego zaburzenia mowy oraz wyznaczający dalszą terapię dziecka. Aparat artykulacyjny, obok aparatu oddechowego i fonacyjnego jest częścią składającą się na narząd wytwarzający dźwięki mowy. Budowa aparatu artykulacyjnego jest złożona i zalicza się do niej: jamę ustna gardłową i częściowo nosową. Aparat ten umiejscowiony jest ponad krtanią, przez którą do nasady (jamy gardłowej, nosowej, ustnej) przechodzi strumień wydychanego powietrza. Nasada zaś jest zespołem rezonatorów wzmacniających i generującym dźwięki. Prawidłowa budowa poszczególnych części aparatu jest niezmiernie istotna, gdyż jest ona podstawowym warunkiem prawidłowej wymowy. Znaczna większość badanych dzieci – 86% nie miała żadnych nieprawidłowości związanych z budową aparatu artykulacyjnego. Jeśli już wystąpiły to przede wszystkim wady zgryzu i anomalie zębowe oraz rzadko, ale miało miejsce krótkie wędzidełko językowe, czyli ankyloglozja. Stały się one przyczyną międzyzębowej, bocznej lub wargowo-zębowej deformacji poszczególnych głosek, a także – w przypadku ankyloglozji – rotacyzmu. .

Kolejnym etapem badania było wyłonienie istniejących wad wymowy. Uzyskane dane przedstawia poniższa Tabela.

Najczęstsze wady wymowy dotyczyły głosek dentalizowanych, zarówno szeregu szumiacego, syczacego, jak i ciszącego. Najczęściej występujacym rodzajem sygmatyzmu okazał się parasygmatyzm. Badanie wykazało ponadto, że częstym sposobem wadliwej realizacji głosek dentalizowanych szumiących jest ich międzyzębowa wymowa. Tylko raz wśród przebadanych dzieci pojawiła się inny rodzaj deformacji – wymowa boczna. Równie często pojawiał sie rotacyzm.

Analizując powyższe wyniki stwierdza się, że mowa dzieci jest bardzo zróżnicowana. Dzieci przejawiające zaburzenia mowy powinny jak najszybciej zostać objęte terapią logopedyczną. Pozwoli to najmłodszym uczniom rozpocząć naukę w szkole bez najmniejszych deficytów. Należy bowiem pamiętać, że „jak się mówi, tak się pisze”.

Oprócz badań przesiewowych, w niektórych placówkach, prowadzone były także obserwacje dzieci, rozmowy terapeutyczne z rodzicami oraz prelekcje dla rodziców.

Wspomaganie rozwoju dziecka przez pracowników poradni jest wielokierunkowe. Uwzględnia wszystkie sfery dziecka, w jakich mogą pojawić się deficyty. Każdemu dziecku można pomóc, stosując odpowiednio wcześnie programy terapeutyczne. Nasza akcja pomocy dzieciom w wieku przedszkolnym “Wesoły Smyk” rusza ponownie już od września. Zainteresowane szkoły i przedszkola prosimy o kontakt z poradnią. Dla dobra naszych podopiecznych – WARTO!!! A dla rodziców, którzy jeszcze nie są zdecydowani, czy posłać swoje dziecko do klasy pierwszej zapraszamy do wypełnienia poniższej ankiety. Uzyskane odpowiedzi powinny być pomocne w podjęciu tak ważnej dla dziecka decyzji.

DO POBRANIA: ANKIETA DLA RODZICÓW

Opracowały:

dr Magdalena Wasylewicz – logopeda,

mgr Sylwia Szczyrska – Płatek – psycholog.