W dniu 11 października 2011r. w sali narad Starostwa Powiatowego w Brzozowie odbył się wykład skierowany do dyrektorów szkół, nauczycieli i pedagogów nt „Dziecko z cukrzycą typu I w przedszkolu i szkole” zorganizowany przez dyrektora poradni Anitę Kafel oraz psychologa Sylwię Szczyrską – Płatek. Prelegentem była również Pani Elżbieta Rymar – dyplomowany dietetyk. W spotkaniu uczestniczyli: Naczelnik Wydziału Organizacyjno- Administracyjnego Starostwa Powiatowego w Brzozowie – Pani Ewa Szerszeń, Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie – Pani Zofia Foryś oraz dyrektorzy szkół, nauczyciele, pedagodzy oraz pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Brzozowie.
W Polsce jest ok. 16.000 dzieci poniżej 18 r.ż. z cukrzycą typu 1, a w ciągu ostatnich lat obserwuje się tendencję wzrostową wskaźnika chorobowości – podkreślała dyrektor Anita Kafel. Narastają zatem problemy związane z opieką nad tymi dziećmi w szkole i przedszkolu, gdyż dziecko z cukrzycą typu 1 wymaga szczególnej, dodatkowej opieki. Dziecko jest wyjątkowym pacjentem – z racji swego wieku zdanym na pomoc osób dorosłych. Są nimi oczywiście w pierwszym rzędzie opiekunowie prawni, czyli zwykle rodzice. Jednak w chwili rozpoczęcia nauki w przedszkolu czy szkole, gdzie spędza nierzadko 1/3 doby, zarówno rodzice, jak i lekarze oczekują, że dziecko będzie mieć wsparcie w nauczycielach. Z praktyki wynika, że zakres działań opiekuńczych, na jaki godzą się nauczyciele bywa bardzo różny.
Celem spotkania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakiego zakresu opieki można się domagać od nauczycieli w świetle obowiązującego w Polsce prawa? Wśród przepisów szczegółowych zapewniających opiekę ze strony szkoły i nauczyciela znajduje się Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991r. , która mówi, że: „Szkoła zapewnia realizację prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju”. Również ustawa „Karta Nauczyciela” z dn. 26 stycznia 1982r., rozdz. 2 art.6 /tekst jednolity: Dz.U. 2006r., nr 97, poz. 674, z późn. zm./ obok zadań dydaktycznych i wychowawczych wymienia zadanie opiekuńcze nauczyciela: „Nauczyciel zobowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą. Edukacja nauczycieli jest podstawowym ogniwem zapewnienia prawidłowej opieki małemu diabetykowi w placówce oświatowo – wychowawczej – kontynuowała Pani Anita Kafel. Jednakże należy stwierdzić, że oczekiwania rodziców dzieci z cukrzycą typu 1 oraz leczących ich lekarzy nie zawsze są zbieżne z poglądami prawników na temat odpowiedzialności nauczycieli dotyczącej opieki nad dzieckiem z cukrzycą typu 1 w placówce oświatowo – wychowawczej. Zarówno rodzice, jak i lekarze oczekują pomocy ze strony nauczycieli, ale przepisy prawa nie określają zakresu dozwolonych lub koniecznych działań nauczyciela w opiece nad dzieckiem z cukrzycą, natomiast zabraniają wykonywania zabiegów medycznych. Specyfika opieki nad dzieckiem z cukrzycą powoduje pilną konieczność nowelizacji przepisów w celu określenia zakresu tej opieki i metod jej realizacji, aby zapewnić bezpieczeństwo dziecku z cukrzycą oraz opiekującym się nim nauczycielom.
Następnie wystąpiła Pani Elżbieta Rymar – dietetyk dyplomowany, która wyjaśniła: co oznacza termin cukrzyca, jakie są typy cukrzycy i czym się one charakteryzują. Zostały również opisane zmiany, jakie w organizmie dzieci wywołuje ta podstępna i groźna choroba, przyczyny cukrzycy, a dalej – jakie błędy są popełniane w żywieniu dzieci i czym to skutkuje. Pani dietetyk podkreśliła, że negatywny wpływ na zdrowie ma niewłaściwy styl życia, który także może wywołać cukrzycę oraz poinformowała jakie badania należy wykonać, aby sprawdzić, czy dana osoba jest cukrzykiem ( choroba ta początkowo przebiega podstępnie i część osób nie wie, że ją ma). Szczególną uwagę Pani Dietetyk zwracała na wzajemną współpracę nauczyciela z rodzicem dziecka – diabetyka. Dziecko z cukrzycą typu 1 wymaga pewnych dodatkowych działań opiekuńczych – podkreślała Pani Elżbieta Rymar – takich jak dopilnowanie czy zjadło posiłek w odpowiedniej ilości i czy jakość tego posiłku jest właściwa, zwrócenie uwagi na aktywność fizyczną dziecka oraz odniesienie jej do poziomu glikemii i spożywanego posiłku. Wymaga to odpowiedniej wiedzy i umiejętności opartych na edukacji diabetologicznej. Mówiła o najczęściej występujących objawach cukrzycy u dzieci, jakie są objawy poprzedzające wystąpienie śpiączki, a przede wszystkim, jak ważną rolę pełni w szkole nauczyciel, bo to właśnie on ma kontakt z dzieckiem i może najszybciej zaobserwować niepokojące objawy. Zostały również omówione objawy niedocukrzenia – co robić, aby nie dopuścić do takiego stanu, jak postępować w przypadku ciężkiej hipoglikemii, a także co robić, gdy nastąpi przecukrzenie (hiperglikemia). Bardzo istotną rolę w prowadzeniu dziecka diabetyka odgrywa szkoła – zaznaczała Pani Rymar – gdyż dziecko spędza w szkole znaczną część swojego czasu. Ważny jest również nadzór nad tym, co dziecko może kupić w szkolnym sklepiku. Powinny być tam: gotowe kanapki z bułkami razowymi, owoce, ciastka pełnoziarniste, chipsy bananowe, jabłkowe, pakowane orzechy i suszone owoce, batony, musli, woda, naturalne soki i inne zdrowe produkty.
Natomiast psycholog Pani Sylwia Szczyrska – Płatek w swoim wystąpieniu skupiła się na tym, by na zagadnienie cukrzycy spojrzeć okiem psychologa. Na początku wyjaśniła z jakimi emocjami boryka się osoba od momentu usłyszenia diagnozy do osiągnięcia stanu pożądanego, jakim jest akceptacja swojej choroby i siebie z chorobą. Proces ten nie jest łatwy, gdyż przeżywane emocje są bardzo silne – od szoku, niedowierzania i zaprzeczania poprzez złość, bunt, smutek, a czasem nawet depresję. Niektórym osobom bardzo ciężko jest uporać się z negatywnymi myślami i odczuciami, dlatego też Pani psycholog powiedziała, co można zrobić by sobie pomóc oraz gdzie można pomoc uzyskać. Ważnym aspektem było opisanie, jakie są sygnały dobrej adaptacji emocjonalnej dziecka do choroby, jaką postawę względem choroby powinien przyjąć rodzic, by dziecko nie czuło się nadmiernie kontrolowane i ograniczone z powodu choroby. Rozwój poznawczy i emocjonalny dzieci i młodzieży z cukrzycą nie różni się od rozwoju dzieci zdrowych – podkreśliła Pani Sylwia Szczyrska – Płatek. Dlatego też powinno brać udział w takich samych aktywnościach oraz mieć tak
ie same prawa i obowiązki, jak zdrowi rówieśnicy. Z powodzeniem może uczestniczyć w zajęciach szkolnych i pozaszkolnych, brać czynny udział w zajęciach ruchowych, wyjeżdżać na wycieczki klasowe, wychodzić do kina czy teatru, a nawet uprawiać sport. W pracy z małym diabetykiem należy pamiętać o tym, że na przebieg procesówpoznawczych i emocjonalnych oraz na zachowanie dziecka niekorzystny wpływ ma pogorszenie stanu somatycznego dziecka (hipo- lub hiperglikemia) powodując przejściowe pogorszenie jakości wykonywania zadań. Pani psycholog wyjaśniła na czym polegają zadania nauczyciela, który ma w klasie dziecko chore na cukrzycę, jak powinna wyglądać współpraca nauczyciela z dzieckiem chorym, z klasą oraz z rodzicami. Przekazane zostały wskazówki i zalecenia do pracy.
Na zakończenie spotkania zostały nauczycielom rozdane materiały dydaktyczne m.in. ulotki opracowane przez Panią Elżbietę Rymar dotyczące żywienia diabetyków, a także materiały w wersji elektronicznej: film szkoleniowy „Cukrzyca – przewodnik dla rówieśników” zrealizowany przez Ministerstwo Zdrowia oraz książeczkę z cyklu „One są wśród nas. Dziecko z cukrzycą w szkole i przedszkolu” – informacje dla opiekunów i pedagogów. Wyżej wymieniona publikacja została sfinansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach rządowego programu Bezpieczna i Przyjazna Szkoła.
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE I PRZEDSZKOLU
Informacje dla pedagogów i opiekunów (*.pdf)
film do pobrania „Cukrzyca – przewodnik dla rówieśników”
nasze myślenie o transplantacji. Teraz to jeszcze w polskich niektórych szkołach i domach często temat tabu – ale takie akcje, jak nasza brzozowska, a jednocześnie podkarpacka mają ogromną szansę to zmienić. Każda szkoła z powiatu biorąca udział w naszym projekcie przygotowała transparent z hasłem nt transplantacji, aby podczas happeningu wziąć udział w przemarszu ulicami miasta oraz prace na konkurs promujący przeszczepianie narządów, który rozstrzygnął się w trzech kategoriach: plastycznej, polonistycznej i multimedialnej. Wyróżnione prace zostały zaprezentowane na scenie kina „Sokół”, a z pozostałych wykonano wystawę na terenie Specjalistycznego Szpitala w Brzozowie, aby w ten sposób także wyróżnić młodzież, a jednocześnie zwrócić na to zagadnienie uwagę społeczeństwa. 
Katarzyna Wojtoń przygotowały część artystyczną – przepiękne piosenki o życiu. Hitem był utwór Eleni „Tylko w Twoich dłoniach”. Takie działania warto zawsze zauważyć i odnotować. Jeden z pedagogów szkoły ponadgimnazjalnej w Brzozowie sygnalizował, że młodzież pragnie ze swym przekazem trafić nie tylko do środowiska szkolnego, ale i poza szkolne mury realizując własne pomysły, a w ten sposób rozszerzając akcję transplantacyjną. Jest to niezwykle motywujące i budujące, że mamy tak wspaniałą młodzież, tym bardziej że przeszczepianie narządów jest uznaną na świecie metodą leczenia. Pozwala na ratowanie życia i przywracanie zdrowia ciężko chorym ludziom. Brak świadomości społecznej jest jedną z przyczyn ograniczających liczbę zabiegów. Przeszczep daje chorym szansę na normalne życie – mogą się uczyć, pracować, założyć rodzinę, spełniać marzenia. Wciąż jednak zbyt wiele osób umiera nie doczekawszy zdrowego narządu. A
Prof. Wojciech Rowiński, wiceprezes Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej -„Umówiliśmy się, w jaki sposób będziemy popularyzowali tę ideę. Będziemy spotykać się w stacjach dializ z pacjentami i ich rodzinami, bo nie można sprowadzić pacjenta do roli żebraka, żeby pytał czy ktoś mi odda nerkę.”-