Dzieci w pandemii – streszczenie raportu „Negatywne Doświadczenia Młodzieży w Trakcie Pandemii. Raport z Badań Ilościowych”
Z powodu pandemii Covid-19 nastąpiły istotne zmiany w funkcjonowaniu całego naszego społeczeństwa. Obecnie bardziej skupiamy się na skutkach tych wydarzeń dla gospodarki, finansów rodziny, zrealizowanego w tym czasie przez dzieci materiału w szkole. Zapominamy przy tym, że te zmiany w świecie dzieci były dużo bardziej odczuwalne i restrykcyjne. Od marca 2020 dzieci rozpoczęły po raz pierwszy edukację w formie zdalnej. Ponadto, aby utrzymywać zalecany dystans społeczny, nałożono na nie zakaz wychodzenia z domu bez opieki dorosłego. W związku z tymi wydarzeniami Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przeprowadziła badanie, które miało na celu poznanie skali doświadczania przez młodzież krzywdzenia oraz ocenę ich dobrostanu w pierwszych miesiącach pandemii. W dalszej części zostaną przedstawione wybrane wyniki tych analiz. Badanie przeprowadzono we wrześniu 2020 roku. Wzięło w nim udział 500 dzieci w wieku od 13 do 17 lat. W pierwszej części zaprezentowane zostały wyniki dotyczące doświadczania przemocy w omawianym okresie. Ponad co czwarte z badanych dzieci w wieku 13-17 lat doświadczyło, co najmniej jednej
z badanych form krzywdzenia. Częściej były to dziewczyny niż chłopcy i dzieci starsze. Doświadczenie krzywdzenia występowało częściej w przypadku dzieci, które mieszkały
z osobą nadużywającą alkoholu lub mieszkającą z osobą cierpiącą na chorobę psychiczną.
W badanym okresie ponad co siódmy nastolatek doznał przemocy ze strony rówieśników, a co dziewiąty ze strony bliskiej mu osoby dorosłej. Przemoc ze strony bliskich dorosłych miała charakter przede wszystkim przemocy psychicznej i doświadczyło jej 9,2% dzieci. Z zebranych danych wynika, że wiele z omawianych zjawisk częściej występowało wśród dzieci mieszkających na wsi i starszych nastolatków (16-17 latków). Na uwagę zasługują dane wskazujące, że dzieci, które doświadczyły krzywdzenia częściej przyznawały, że nie mają
w swoim otoczeniu osoby, do której mogłyby się zwrócić o pomoc w trudnej sytuacji. Te, które nie doświadczyły krzywdzenia częściej deklarowały, że mają kilka osób, na których wsparcie mogą liczyć. W kolejnej części Raportu zawarte są dane dotyczące samopoczucia i dobrostanu dzieci obejmujące ocenę, m.in. ich zadowolenia z życia, samopoczucia czy występowania myśli lub zachowań samobójczych. W odniesieniu do dobrostanu dzieci połowa z badanych odczuwała zadowolenie ze swojego życia w pierwszym okresie pandemii, natomiast jedna trzecia z nich oceniła swoje życie negatywnie. Jak można się domyślić zadowolenie to wynikało głównie z braku konieczności chodzenia do szkoły, większej ilości czasu na odpoczynek oraz mniejszego stresu związanego ze szkołą. Natomiast do doświadczeń dla nich najtrudniejszych należały ograniczenie kontaktów rówieśniczych oraz konieczność pozostawania w domu.
W badanym okresie połowa dzieci nie odczuła istotnych zmian w swoim samopoczuciu. Pogorszenie samopoczucia zadeklarowała około jedna trzecia z badanych dzieci, częściej były to dziewczyny. W pierwszym okresie pandemii osoby badane, które wcześniej się samookaleczały deklarowały, że robiły to rzadziej niż wcześniej. Niewielka liczba badanych dzieci okaleczała się w tym czasie częściej niż przed pandemią, natomiast 6,5% zaczęło się ranić po raz pierwszy po wybuchu pandemii. Znaczna grupa dzieci wcześniej okaleczających się nie chciała udzielić odpowiedzi na pytanie o częstość występowania tych zachowań w badanym czasie. W odniesieniu do wsparcia dzieci Raport wskazuje, że większość badanych miała w swoim otoczeniu osoby, które im go udzielały. Ponad połowa wskazała, że jest ich kilka lub więcej. Natomiast około 9% badanych wskazało, że nie może liczyć na nikogo. Przeważnie dzieci wskazywał, że tą osobą jest matka, następnie kolega lub koleżanka, ojciec, rodzeństwo. Część badanych wskazywała także na innego dorosłego z rodziny, nauczyciela, psychologa lub pedagoga. W końcowej części Raportu Autorzy sformułowali rekomendacje dotyczące monitorowania zjawiska przemocy oraz wspierania dzieci doświadczających krzywdzenia. Warto śledzić podobne badania i opracowania obejmujące cały okres pandemii
i jej skutki na funkcjonowanie dzieci. Przewlekłość pandemii, związane z tym obostrzenia, często uciążliwe dla społeczeństwa, a także zmęczenie i zniechęcenie nowymi formami pracy, nauki mogły powodować występowanie lub nasilenie podobnych zjawisk. Pamiętajmy także, że badanie objęło jedynie część dzieci, tych starszych w danym momencie pandemii.
Z pełną treścią Raportu można się zapoznać na poniższej stronie:
Anna Lenart
psycholog PP-P w Brzozowie