„Głosu się nie wybiera,
ale można poprawić jego jakość”
Pod takim hasłem 9 listopada 2011 roku w Sali Narad Starostwa Powiatowego w Brzozowie odbyły się warsztaty z zakresu kształtowania prawidłowej emisji głosu w kontekście higieny głosu i profilaktyki chorób narządu głosu. Zajęcia zorganizowały pracownicy poradni – logopeda – dr Magdalena Wasylewicz i psycholog – mgr Sylwia Szczyrska –Płatek, a poprowadziła długoletni ekspert w tej dziedzinie, logopeda i neurologopeda mgr Izabela Marczykowska – wykładowca Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Warsztaty przeznaczone były dla nauczycieli, pedagogów ze szkół powiatu brzozowskiego, dla których głos jest podstawowym narzędziem pracy. Okazuje się bowiem, że wielu nauczycieli cierpi na różnorakie zaburzenia związane z nieprawidłową emisją i ma problemy z głosem, co niejednokrotnie utrudnia a często uniemożliwia wykonywanie obowiązków zawodowych.
Emisja głosu to proces wydobywania i wysyłania wytworzonego głosu w następstwie zespołowej czynności układów: oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego. Oddychanie jest siłą nośną mowy. Oznacza to, że podstawą właściwej emisji głosu jest odpowiednia w zakresie siły i długości wydechu faza wydechowa procesu oddychania. Kolejnym istotnym elementem mówienia jest fonacja, czyli tworzenie dźwięku. Odbywa się ono w krtani w następstwie drgania strun głosowych, oraz przek
ształcenie, wzmocnienie dźwięku w czasie jego drogi przez przestrzenie rezonacyjne. W emisji głosu istotna jest także artykulacja, która jest procesem tworzenia głosek. Następuje w skutek ruchów języka, żuchwy, warg, policzków i podniebienia miękkiego. Z emisyjnego punktu widzenia jest to proces rzeźbienia głosek, gdzie istotne jest wydychane powietrze z dźwiękiem wygenerowanym w krtani, wzmocnionym i przekształconym w rezonatorach. Dzięki zmieniającym się układom niezliczonej ilości drobnych precyzyjnych ruchów narządów artykulacyjnych, powstaje ciąg stale zmieniających się głosek, składających się na zjawisko zwane mówieniem. Właściwą emisję głosu warunkuje skoordynowanie tych trzech wymienionych układów. Fonacja jest głównie funkcją krtani, artykulacja jest przede wszystkim funkcją jamy ustnej, nosowej i gardłowej. Jednak wspólną płaszczyzną jest oddech – siła nośna fali głosowej. Ważnym elementem wspólnym jest praca mięśni biorących udział w procesie mówienia. Mięśnie oddechowe warunkują powstanie odpowiedniego prądu powietrza, mięśnie krtaniowe wywołują falę głosową, a mięśnie artykulacyjne przygotowują powierzchnie rezonansowe w tzw. nasadzie.
Pani Izabela Marczykowska zwróciła uwagę pedagogów na fakt, że jakość naszego mówienia w dużej mierze zależy od nas samych i że możemy zapobiegać chorobom narządu głosu, albo chociaż zmniejszać ryzyko ich powstawania. Zaproponowała ćwiczenia pogłębionego oddechu, wzmocnienia i wydłużenia fazy wydechowej, właściwego tworzenia i prowadzenia głosu, relaksacji mięśni biorących udział w produkcji głosu.
Prowadząca warsztaty zwróciła także uwagę nauczycieli na konieczność poprawy wyrazistości mówienia, bo przecież nauczyciel w dużej mierze przykuwa uwagę uczniów słowem i przekazuje swoim podopiecznym wzorzec poprawnej wymowy.
Ku uciesze organizatorów zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem nauczycieli a klimat spotkania był niepowtarzalny.
Magdalena Wasylewicz
Sylwia Szczyrska – Płatek