Obecnie o zaburzeniu rozwoju, jakim jest autyzm słyszy się coraz częściej. Dzieje się tak za sprawą m.in. licznych kampanii medialnych mających na celu przybliżyć zagadnie autyzmu, wzrostu placówek zajmujących się diagnozą oraz terapią autyzmu, w tym specjalistycznych przedszkoli oraz coraz większą liczbą wykwalifikowanych specjalistów. Jak pokazują badania CBOS z 2015 roku, aż 85% ankietowanych słyszało o tym zburzeniu i dość trafnie wskazywało typowe trudności, jakie może przejawiać dziecko z zaburzeniami ze spektrum autystycznego. Aktualnie duże starania przywiązuje się do tego, aby diagnoza autyzmu była możliwie jak najszybsza. Wczesna diagnoza tj. przed 18-24 miesiącem życia, jest dla dziecka możliwością szybkiego włączenia go w proces terapeutyczny, zapobiega nawarstwiania się kolejnych problemów jak np. izolacji społecznej mającej wpływ na rozwój psychiczny oraz ogólnie mózgu (Pisula, 2012), a także zwiększa szanse na samodzielność dziecka w przyszłości. Rodzice najczęściej zwracają się do specjalisty w związku z niepokojącymi zachowaniami dziecka ok. 18 m.ż. W większości przypadków ma to związek z trudnościami dziecka w komunikowaniu się. Szczególnie niepokojący jest dla nich obserwowany regres w rozwoju dziecka: dziecko mówiło i nagle przestało; naśladowało gesty, potem zamiast tego ciągnęło dorosłego w kierunku przedmiotu. W wielu przypadkach pierwszy kontakt ze specjalistą ma miejsce znacznie później. Jak pokazują dane diagnoza autyzmu najczęściej zostaje sformułowana, gdy dziecko ma ok. 4 lata. Dodatkowo proces ten wydłuża czas oczekiwania na diagnozę, który może wynosić nawet ok. roku. Dlatego tak ważne są badania przesiewowe, które dość szybko pozwalają na uchwycenie niepokojących objawów i szybkie rozpoczęcie wczesnej interwencji oraz procesu diagnostycznego.
Liczne badania pozwoliły na wyodrębnienie pewnych symptomów mogących świadczyć o zaburzeniach rozwoju dziecka. Jeden wskaźnik czy symptom nie wystarczy do rozpoznania autyzmu u dziecka. Jednak nagromadzenie niepokojących oznak jest już sygnałem do przeprowadzenia wnikliwej diagnozy.
Oznaki mogące wskazywać na zaburzenia rozwojowe w pierwszym półroczu życia (Pisula, 2012):
- brak zainteresowania ludzką twarzą;
- brak zdolności do naprzemiennego uczestniczenia w interakcjach (trudność z inicjowaniem i podtrzymywaniem interakcji);
- brak dostosowania emocjonalnego;
- rzadki uśmiech w sytuacjach społecznych;
- ograniczona wrażliwość na bodźce społeczne.
Do niepokojących sygnałów u dziecka 1-2 letniego należą:
- brak reakcji na własne imię czy ogólnie na mowę ludzką;
- zubożała wokalizacja;
- brak wskazywania;
- manieryzmy ruchowe w obrębie palców i dłoni;
- brak lub ograniczony kontakt wzrokowy;
- przedmiotowe traktowanie ciała drugiej osoby (np. użycie ręki dorosłego, aby pokazać pożądany przedmiot);
- niechęć dziecka do brania na ręce i przytulania;
- niewłaściwa ekspresja emocji.
W związku z ogłoszeniem kwietnia Miesiącem Wiedzy na Temat Autyzmu Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Brzozowie zaprasza rodziców dzieci w wieku 16-30 miesięcy na badanie w celu oceny, czy dziecko może być zagrożone zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Pracownicy Poradni odbyli szkolenie z narzędzia MCHAT-R/F służącego do badań przesiewowych w kierunku autyzmu. Istnieje również możliwość przeprowadzenia takiego badania na stronie Programu Fundacji SYNAPSIS – Badabada http://badabada.pl/ankieta/ i skonsultowania wyniku w Poradni.Jeżeli obserwują Państwo niepokojące objawy u swojego dziecka lub chcieliby Państwo sprawdzić czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo zapraszamy na badanie przesiewowe.
W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt:
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Brzozowie, ul. Sienkiewicza 2, tel. 13 434 10 53, e-mail: ppp-brzozow@o2.pl
Wszystkie usługi Poradni są bezpłatne
Psycholog Anna Lenart
Bibliografia:
CBOS (2015). Społeczny obraz autyzmu, Komunikat z badań CBOS NR47/2015. Warszawa (dostępny http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_047_15.PDF , pobrany 06.03.2016r.) ISSN 2353-5822
Pisula E. (2012). Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Sopot: GWP.